Modulair onderhoud Richtlijn osteoporose en fractuurpreventie

In de huidige richtlijn “Osteoporose en fractuurpreventie” uit 2011 wordt over behandeling van wervelfracturen gesproken enkel in de zin van behandeling van de osteoporose c.q. het verhogen van de botdichtheid. Dit is uiteraard zeer relevant voor internisten/reumatologen/geriaters en ook huisartsen, maar minder voor orthopeden/traumachirurgen die juist de directe gevolgen van de fractuur met vaak grote consequenties voor de patiënt willen behandelen. Een zoektocht naar wetenschappelijke evidence leidend tot aanbevelingen voor de behandeling van pijn en functieverlies door de osteoporotische wervelfractuur ontbreekt, alsmede aanbevelingen naar de follow-up van deze fracturen. Een wervelfractuur heeft namelijk een enorme impact op het leven van de patiënt. Wij zouden dan ook willen pleiten om zowel conservatieve als invasieve behandelopties voor osteoporotische wervelfacturen te bespreken. Met name de organisatie van zorg bij patiënten met osteoporose, met nadruk op de waarde van multidisciplinaire afstemming en fysiotherapie (niet alleen in het kader van valpreventie maar juist ook in het verbeteren van spierkracht en indirect botsterkte, en de algehele conditie om beter te kunnen functioneren) is nog onvoldoende belicht. Dit terwijl bij de fysiotherapeut juist heel veel mensen komen met hun klachten en beperkingen. De Osteoporose patiëntenvereniging meldt veelvuldig te worden geconfronteerd met vragen van patiënten die niet weten waar ze heen moeten met hun pijnklachten en lichamelijke beperkingen door de fractuur, terwijl deze in grote mate bijdragen aan de kwaliteit van leven. Hierover zijn wij ook benaderd door de Osteoporosevereniging, waarbij is aangegeven dat er vanuit de patiënt behoefte is om dit onderwerp op te nemen in de richtlijn.
In dit kader is het ook belangrijk om de waarde van braces/corsetten te evalueren, die in de klinische praktijk regelmatig voorgeschreven worden en waar vele patiënten zeggen mee gebaat te zijn. En uiteraard aandacht voor welke pijnstillers wel of juist niet te gebruiken.
Daarnaast dienen de invasieve behandelingen voor osteoporotische wervelfracturen in de richtlijn besproken te worden. Allereerst zijn er pijninterventies (lokale infiltraties zoals facetblokkades, denk aan de succesvolle placebo’s uit eerdere RCTs) die de pijncirkel kunnen doorbreken. Daarnaast zijn er de minimaal invasieve operaties met cement-augmentatie. Hier bestaat in Nederland veel controverse over. Hoewel in de aanbevelingen van de huidige richtlijn duidelijk staat beschreven dat “Vertebroplastiek of kyfoplastiek kan worden overwogen bij een blijvend pijnlijke osteoporotische wervelfractuur (bij lichamelijk onderzoek) ondanks maximale pijnstillende medicatie, bevestigd met botoedeem op MRI”, wordt dit in de praktijk nauwelijks uitgevoerd omdat de Nederlandse zorgverzekeraars deze behandeling niet willen vergoeden. Dit in tegenstelling tot vele ons omringende landen. Deze discussie moet opnieuw gevoerd worden maar dan wel met geupdate evidence van de afgelopen tien jaren waaruit nieuwe inzichten zijn gekomen. Bovendien hebben nieuwe veelbelovende minimaal invasieve behandelingen met cement-augmentatie hun intrede gedaan, zoals vertebral body stenting (VBS) en SAIF (stent screw assisted internal fixation). Verder dient een duidelijk plan uitgewerkt te worden voor patiënten met (vaak multipele) wervelfracturen die een kyphotische deformiteit van de wervelkolom ontwikkelen met balansproblemen. Deze deformiteiten hebben vaak grote gevolgen voor de patiënt en zijn of haar omgeving. Richtlijnen voor evaluatie, behandeling en follow-up van deze groep ontbreken.
Derhalve zien wij de multidisciplinaire behandeling van pijn en functieverlies bij patiënten met een osteoporotische wervelfractuur als een onmisbaar onderdeel van de nieuwe richtlijn en vragen derhalve ondersteuning om
- De module ‘invasieve behandeling wervelfracturen’ te herzien en tevens uit te breiden met het onderdeel conservatieve behandeling van wervelfracturen
- Een module ‘organisatie van zorg’ te ontwikkelen
Deze modules dienen ter aanvulling op de richtlijn ‘Osteoporose en fractuurpreventie’ die momenteel ter autorisatie voorligt. De projectaanvraag is in overleg met de NIV en in afstemming met de richtlijnwerkgroep opgesteld.